دیسک کلاچ یکی از قطعات اصلی سیستم کلاچ خودرو است که وظیفه انتقال نیرو از موتور به گیربکس را بر عهده دارد.در واقع ، دیسک کلاچ بین صفحه فلایویل و صفحه فشار (پلیت یا صفحه فشارنده) قرار می گیرد و هنگامی که راننده پدال کلاچ را فشار می دهد،ارتباط بین موتور و جعبه دنده قطع می شود تا بتوان دنده رو تعویض کرد.دیسک کلاچ خودروهای سنگین (کامیون ،تریلی ،اتوبوس و ماشین آلات راهسازی )نسبت به خودروهای سواری ابعاد بزرگتر،ساختار مقاوم تر و ظرفیت انتفال گشتاور بسیار بالاتری دارند.این سیستم برای تحمل بارهای زیاد ،قدرت موتور بالا و کارکرد طولانی مدت طراحی شده است.دیسک کلاچ در خودروهای سنگین مانند (کامیون ها،اتوبوس ها و تریلی ها) یکی از حیاتی ترین قطعات در سیستم انتقال فدرت است .این قطعه به دلیل وزن بالای خودرو و بار های سنگینی که حمل می کند،باید از طراحی و مقاومت بسیار بالاتری نسبت به خودروهای سبک و سواری برخوردار باشند.در آغاز صنعت خودرو و در نخستین خودروهای بنزینی مانند خودروهای کارل بنز،سیستم انتقال قدرت بسیار ساده بود و هنوز کلاچ به شکل امروزی وجود نداشت.حرکت و توقف با چرخ دنده های تسمه ای و اصطکاکی انجام می شد.اختراع سیستم کلاچ اولیه در سال های بین (1900-1910) انجام شد.با افزایش قدرت موتورهای احتراقی ،نیاز به قطع و وصل مجزا و کنترل شده ی انتقال قدرت به وجود آمد.اولین نمونه ها شامل:
1)کلاچ اصطکاکی مخروطی (cone clutch)
2)کلاچ تسمه ای
3)کلاچ چند صفحه ای ابتدایی
در همین دوره شرکت هایی مانند benz،daimler و ford شروع به استفاده از کلاچ های اصطکاکی کردند.اما این سیستم ها هنوز خشن و ناکارآمد بود.
ظهور دیسک کلاچ مدرن(1910-1925)،در این دوران،ساختار فعلی دیسک کلاچ خشک تک صفحه ای معرفی شد:
نوآوری ها :
صفحه گرد فلزی پوشیده شده با لنت اصطکاکی
فنرهای مارپیج برای جذب ارتغاشات
پلیت فشاری برای درگیر یا آزاد کردن کلاچ
استفاده از آزبست به عنوان ماده اصطکاکی
این طراحی اساس دیسک کلاچ خودروهای سواری تا به امروز است.
رشد تولید انبوه (1920-1960)
با رشد صنعت خودرو ،دیسک کلاچ وارد تولید انبوه می شود.
شرکت هایی مانند:
borg&beck
borgwrner
luk
sachs
تحقیق روی مواد اصطکاکی ،استانداردسازی و طراحی های قویتر را آغاز کردند.
در این دوره کامیون ها نیز از کلاچ خشک دو صفحه ای استفاده کردند.
دوره بهبود مواد (1960-1990)
در این عصر چند نوآوری مهم رخ داد.
1)ممنوعیت آزبست
به علت سرطان زا بودن شرکت ها به سمت مواد جدیدی از جمله :
الیاف آرامید
الیاف فلزی
ترکیبات ززینی
مواد سرامیکی
2)توسعه کلاچ های دمپردار
برای کاهش لرزش و افزایش نرمی انتقال قدرت
3)تقویت کلاچ های خودروهای سنگین
اسکانیا،ولوو و مرسدس بنز سیستم های چند صفحه ای را توسعه دادند.
ورود به فناوری های جدید (1990-2020)
مهم ترین پیشرفت ها :
کلاچ سرامیکی (برای مسابقات و خودروهای پرقدرت)
کلاچ دو صفحه ای کامپوزیتی
کلاچ های تر (wet clutch)برای گیربکس های اتوماتیکی که دو کلاچ دارند.(DCT/DSG)
توسعه برندهای جهانی مثل:
LUK
VALEO
SACHS
AISIN
EATON ( در کامیون ها )
EGRO (اگرو)
در این دوره، کلاچ ها سبک تر،بادوام تر و مقاوم تر شدند.
دوران الکترونیکی و خودروهای هیبرید(2020 به بعد)
با ظهور خودروهای برقی و هیبرید:
بخشی از خودروها دیگر نیاز به کلاچ ندارند.
خودروهای هیبریدی از کلاچ های چند صفحه ای برقی برای اتصال /قطع موتور الکتریکی استفاده می کنند.
کامیون های جدید از کلاچ های الکترونیکی – پنوماتیکی هوشمند بهره می برند.
شرکت پارسیان یدک لادانی به عنوان نماینده رسمی و فروش انواع دیسک کلاچ اگرو اسپانیا،واردات انواع دیسک کلاچ اگرو برای انواع مدلهای ماشین های سنگین را در دستور کار قرار داده است.دیسک کلاچ اگرو یک برند معتبر جهانی برای عرضه انواع صفحه کلاچ ،دیسک کلاچ،بلبرینگ کلاچ و کیت کلاچ می باشد.
اغلب بین 35 تا 45 سانتی متر قطر داردند.
بسیاری از خودروهای سنگین از کلاچ دو صفحه ای یا چند صفحه ای استفاده می کنند تا سطح تماس بیشتری ایجاد شود و گشتاور بدون لغزش منتقل شود.
رینگ های اصطکاکی از مواد بسیار مقاوم ساخته می شوند.(آرامید،الیاف فلزی،رزین های مقاوم )
این لنت ها توان تحمل ساعات طولانی رانندگی ،سر بالایی و بار سنگین را دارند.
فنرها بزرگ تر و محکم تر هستند.
وظیفه کاهش لرزش ،نوسان و ضربه های ناشی از گشتاور بسیار بالا
صفحات فولادی ضخیم تر
هاب (توپی) مقاوم با دندانه های بزرگ
ساختار جوش و پرچ مقاوم در برابر حرارت شدید
1)دیسک تک صفخه ای
برای کامیون های متوسط مثل بنز ده تن
2)دیسک دو صفحه ای
در کامیون های سنگین تر مانند ولوو FH، اسکانیا ،ماک و کاماز
3)دیسک های اصطکاکی ویژه ماشین آلات
لودر،بلدوزر و لیفتراک که ممکن است کلاچ تر ( داخل روغن ) استفاده کنند.
